Stichting De Terugkeer
RSIN-nummer: 853815410
Samen weer aan tafel
Sonja Ossedrijver
Amsterdam, 1938
De vader van Sonja, de joodse Bernard (Barend) Ossedrijver, was reclameschilder en tekenaar. Haar niet- joodse moeder Hedwig Klaczewski kwam uit Duitsland en werkte in Amsterdam als dienstmeisje. Sonja had een drie jaar oudere broer, Max. Het gezin Ossedrijver woonde in de Plantagebuurt, met veel joodse bewoners. Barend Ossedrijver legde samen met zijn broer Leendert (Leo) die joodse wereld vast onder de naam BerLeo- lm. Ze lmden de buurt, het Waterlooplein, families, en Max en Sonja. Ook tijdens de bezetting bleven de broers lmen.
Barend Ossedrijver werd bij de grote razzia van 26 mei 1943 in Amsterdam opgepakt. Op het Weesperplein, waar iedereen bijeen werd gedreven, heeft hij zijn vrouw nog gesproken. Vandaar ging hij naar Westerbork. Gemengd gehuwden met kinderen en gemengd gehuwde joodse vrouwen in een kinderloos huwelijk waren in eerste instantie vrijgesteld van deportatie, maar in mei 1943 veranderde dat: in ruil voor ‘definitieve’ vrijstelling van deportatie werden gemengd gehuwden voor de keuze gesteld: deportatie of sterilisatie.
Barend Ossedrijver werd op 14 juli 1943 uit Westerbork ontslagen en in een van de joodse ziekenhuizen in Amsterdam gesteriliseerd.
Sonja’s vader sprak na de oorlog nooit met haar over zijn oorlogservaringen. Haar oom Leo Ossedrijver was via Vught en Westerbork op 23 maart 1944 naar Auschwitz gedeporteerd en daar bevrijd.
Na de oorlog begon Sonja onder de naam Sonja Bernd’t een zangcarrière. In 1957 stond ze een maand lang op het podium in het cabaret Saint-Germain-des-Prés van Tom Manders in Amsterdam. Tijdens een van haar optredens leerde zij Donald de Marcas kennen, met wie zij in 1966 trouwde. Samen traden ze veel op. Hun oorlogs- ervaringen hebben een grote rol gespeeld in hun relatie. Sonja Ossedrijver maakt ook sieraden en ‘objecten van eierschaal’.
Sonja’s Jewish father, Bernard (Barend) Ossedrijver, was a billboard painter and a draughtsman. Her non-Jewish mother Hedwig Klaczewski originally came from Germany and worked in Amsterdam as a housekeeper. Sonja had a three-year older brother, Max. The Ossedrijver family lived in the Amsterdam Plantagebuurt, a neighbourhood with many Jewish residents. Barend Ossedrijver, together with his brother Leendert (Leo), documented this Jewish world under the name BerLeo- lm. They shot images of the Plantagebuurt, the Waterlooplein market, families, and Max and Sonja. The brothers continued their lm activities during the German occupation.
Barend Ossedrijver was arrested during a large razzia (roundup) that took place in Amsterdam on 26 May 1943. On the square where everyone was detained, Weesperplein, he managed to speak to his wife, before he was taken to the Westerbork transit camp. People in mixed-marriages with children and Jewish women married to non-Jews and without children were initially spared deportation, but this all changed in May 1943. In exchange for a ‘definitive’ exemption from deportation,
people in mixed-marriages were presented with a choice: deportation or sterilization. Barend Ossedrijver was released from Westerbork on 14 July 1943 and sterilized in one of Amsterdam’s Jewish hospitals. On 23 March 1944, his brother Leo Ossedrijver was deported via the camps Vught and Westerbork to Auschwitz, where he was eventually liberated. Sonja’s father never discussed his wartime experiences with her.
Sonja began a singing career after the war using the stage name Sonja Bernd’t. In 1957 she performed for a month in Amsterdam’s café-cabaret Saint-Germain-des-Prés. During one of her shows she met Donald de Marcas; she married him in 1966. They performed together on many occasions. Their wartime experiences have played a major role in their relationship.
Sonja Ossedrijver also makes jewelry and ‘eggshell objects’.
